Πραγματοποιήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 19:00 - 21:30 στο Θέατρο "Άλεκτον", σφακτηρίας 23, Κεραμεικός, Αθήναι.
Εισαγωγική Ομιλία
Ζούμε σε μία εποχή που μέχρι πρότινος πολλοί δεν περίμεναν ότι θα ζούσαν. Βιώνουμε στη ζωή μας αλλαγές που κάποτε φάνταζαν μακρινές, περασμένες κακές αναμνήσεις βιβλίων ιστορίας. Όλα στην καθημερινότητά μας έδειχναν ότι έβαιναν, κατά τα φαινόμενα, καλώς...
Ο λαός της χώρας μας βιώνει μία πρωτόγνωρη στο εύρος και το βάθος μεταπολεμικά κρίση. Δικαιώματα στοιχειώδη (δικαίωμα στην εργασία, στην παιδεία, στην ασφάλιση, στην υγεία· η προστασία της οικογένειας, της μητρότητας, των νέων, της επόμενης γενιάς, των ηλικιωμένων) δικαιώματα και κοινωνικές αρωγές ήδη, προ κρίσης, προβληματικά, τώρα καταστρατηγούνται απροκάλυπτα, αίρονται πραξικοπηματικά και διεκδικούν τη μόνιμη επωδό της ύστερης, από δω και στο εξής, ζωής μας...
Η προμελετημένη και σκόπιμη παράδοση της εθνικής κυριαρχίας της χώρας μας υποδουλώνει έναν περήφανο λαό και τον αναγκάζει να σκύψει το κεφάλι υποτακτικά στην ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ. Ο λαός και η απώλεια της εθνικής του κυριαρχίας γίνονται τα μέσα για την εξασφάλιση της σωτηρίας των ξένων τραπεζών, με την επιβολή έξωθεν εξανδραποδιστικής οικονομικής πολιτικής και της εγκαθίδρυσης ενός πρωτόγνωρου καθεστώτος. Η άνευ όρων παράδοση της χώρας μας σε περίπτωση μη αποπληρωμής των δανείων, και η αφαίμαξη των εργαζoμένων από ενεργούμενες και εκτελεστικές κυβερνήσεις δωσίλογων-τεχνοκρατών-φασιστών δεν δείχνουν τίποτα περισσότερο από την απροκάλυπτη και καταφανή επίθεση που εξαπολύουν στον λαό της χώρας μας.
Η κρίση είναι βαθιά και σοβαρή. Το εύρος και το βάθος της είναι τέτοιας κλίμακας και τέτοιας έντασης που δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στη μικρή γεωγραφική έκταση της χώρας μας. Η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Αγγλία, η Γαλλία... είναι μερικές μόνο από τις χώρες παγκοσμίως όπου οι λαοί βλέπουν μέρα με τη μέρα την ανασφάλεια και την οικονομική εξαθλίωση να μεγαλώνει.
Το ενιαίο νόμισμα, που υποτίθεται ότι προστάτευε και συνένωνε ευρωπαίους λαούς και κράτη, γίνεται πλέον καταφανές ότι λειτουργεί με όρους οικονομικής κυριαρχίας κρατών-δυνάμεων έναντι κρατών-υπόδουλων-αδυνάμων. Η χώρα μας έχει καταστεί αδύναμος κρίκος, ενός συστήματος του οποίου οι εγγενείς, τρόπον τινά, στρεβλώσεις και ατομικές επιδιώξεις των υπηρετούντων του (οι οποίες επιτρέπουν σε κάποιους να πλουτίζουν αναίσχυντα και να κερδοσκοπούν εις βάρος άλλων) οδηγούν στην εξαθλίωση εκατομμύρια ανθρώπους. Εμείς, τι θα κάνουμε;...
Τα αίτια της κρίσης εκκινούν στη σφαίρα της οικονομίας. Δεν περιορίζονται όμως μόνον εκεί. Διαπερνούν και διεισδύουν, εμποτίζουν σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής του ανθρώπου. Από επίπεδο μη άμεσα κατανοητό και προσβάσιμο, μεταπηδούν, διαθλώνται, σε επίπεδο άμεσα αισθητηριακό αντιληπτό: Μειώνονται οι μισθοί, αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης, καταργούνται οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, χιλιάδες άνθρωποι οδηγούνται στην ανεργία, οικογένειες: που δεν μπορούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τροφή, άνθρωποι, που κλείνονται στον εαυτό τους, που αναδιπλώνοναι συναισθηματικά, που ιδιωτεύουν... Από τη μια μεριά, αναδύονται αισθήματα απελπισίας, αισθήματα υποταγής, αποπροσανατολισμός, αμηχανία, απάθεια... Από την άλλη, προβάλλουν αισθήματα οργής, αγανάκτησης, αξιοπρέπειας, άνθρωποι που δεν δέχονται να υποταχθούν και να σκύψουν το κεφάλι, που έχουν διάθεση να αγωνιστούν και να διεκδικήσουν τις τύχες της ζωής τους...
Ο άνθρωπος διαμέσου των αισθήσεων προσοικειώνεται και εσωτερικεύει τον κόσμο στον οποίο ζει. Τον αντανακλά εσωτερικά και βιώνει συγκινησιακά τις αναδυόμενες κοινωνικές συγκρούσεις. Σ' αυτή την περίπτωση προκύπτει το εξής έντονο δίλημμα: Ο καταπιεσμένος είτε παλεύει και νιώθει κύριος της μοίρας του, είτε παραδίδεται και αφήνεται έρμαιο απαθές των καταπιεστών του...
Η επιφορτισμένη μ' αυτή την πρώτη αποτίμηση αισθητική συνείδηση στρέφει την προσοχή της στο περιβάλλον. Εξετάζει, παρατηρεί, αισθάνεται, αποφαίνεται: τι είναι καλό, τι είναι κακό, τι είναι ωφέλιμο, τι είναι βλαβερό, τι είναι χρήσιμο και επιζήμιο, τι είναι ωραίο, τι είναι όμορφο...
Η αίσθηση του ωραίου, του ωφέλιμου, του αποδεκτού, διαμορφώνουν καταλυτικά την στάση του ανθρώπου ως κοινωνικού όντος. Αν ο κόσμος στον οποίο ζει είναι φιλόξενος, δίκαιος, ασφαλής, αν ο άνθρωπος μπορεί να ικανοποιεί τις ανάγκες του για επιβίωση και προσωπική ανάπτυξη, αν του δίνεται η δυνατότητα να απολαμβάνει και να χαίρεται τη ζωή του, τότε, αυθόρμητα - θα μπορούσαμε να πούμε - ότι δεν υφίσταται λόγος οργής, αμισβήτησης, αντίδρασης... Αν όμως ο άνθρωπος ζει σ' έναν κόσμο ο οποίος αλλάζει δραματικά, σ' έναν κόσμο ο οποίος ανακατατάσσεται και αναδιαμορφώνεται εις βάρος του και εις βάρος των συνανθρώπων του, ο οποίος τον αποξενώνει, τον αδικεί, τον απομονώνει, ο οποίος διαψεύδει τις προσδοκίες του και τα όνειρά του και συνάμα δημιουργεί όρους διαβίωσης δυσβάσταχτους και τριτοκοσμικούς, τότε η αίσθηση του ωραίου, η αίσθηση του καλού και του ωφέλιμου, η αίσθηση του αποδεκτού, μεταπηδά βίαια απ' τον θετικό πόλο της αισθητικής αποτίμησης στον αρνητικό.
Η τέχνη, ως η εμπράγματη μορφή αισθητικής συνείδησης, καθίσταται σε καιρούς κρίσης ένα μοναδικό όπλο. Ο σκεπτόμενος άνθρωπος, ο άνθρωπος που αναρωτιέται για το “τις ή τι πταίει”, ανοίγει τις πόρτες της σκέψης του και αναζητά απαντήσεις. Μελετά, ψάχνει, ρωτά, κοινωνικοποιείται, στρέφει την προσοχή του στο 1) “γιατί” έχουν έτσι τα πράγματα, και στο 2) “πώς” μπορεί να τα μετασχηματίσει προς όφελός του, να τα αλλάξει, να τα αναδιαμορφώσει...
Η τέχνη έρχεται για να αφουγκραστεί την συγκυρία. Προσέρχεται για να μελετήσει, να περιγράψει, ν' αναδείξει, εκείνες τις πτυχές της ζωής των ανθρώπων και της κοινωνίας οι οποίες καθίστανται άμεσα ασθενείς. Προσέρχεται για να δώσει πνοή, για να εμπνεύσει θάρρος, να πελεκήσει δύναμη...
Εν καιρώ κρίσης οι άνθρωποι καλούνται να αναλάβουν τις τύχες τους στα χέρια τους. Καλούνται να τραγουδήσουν «όχι για να ξεχωρίσουν από τον κόσμο, αλλά όπως λέει ο ποιητής, για να σμίξουν με τον κόσμο!» Η καλλιτεχνική δημιουργία έρχεται ως παρηγορήτρα, έρχεται για ν' ακουμπήσει και για να λυτρώσει την βασανισμένη αδύναμη ψυχή, να της δώσει δύναμη, να εμπνεύσει θάρρος... Η καλλιτεχνική δημιουργία έρχεται να καλλιεργήσει προβληματισμό, να αναδείξει ουσιώδεις πλευρές της κοινωνίας, πτυχές που δεν είναι άμεσα ορατές, να δώσει προοπτική... Έρχεται να εστιάσει σ' εκείνους του ψυχολογικούς μηχανισμούς που άλλοτε δυναστεύουν και περιθωριοποιούν τον άνθρωπο και τον απομονώνουν, κι άλλοτε τον καθιστούν περήφανο και αποφασισμένο, αλύγιστο αγωνιστή. Η τέχνη έχει καθήκον να εμπνεύσει θάρρος και αγωνιστικότητα, καθ' ότι ο αγώνας των συνενωμένων ανθρώπων έχει ανάγκη από μια ψυχωμένη καρδιά! Παλεύουμε και τραγουδάμε. Τραγουδάμε κι εμπνεόμαστε για να παλεύουμε!
Απαραίτητη προϋποθεση για να γίνουν όλα αυτά είναι η οργάνωση. Είναι η δημιουργία εκείνου του φορέα στον οποίο θα φιλοξενούνται όλες οι τέχνες, όλοι οι δημιουργοί, οι οποίοι θα βρίσκουν την αλληλεγγύη και τη συντροφικότητα και θα έχουν την δυνατότητα ζύμωσης και δημιουργίας έργων τα οποία θα απευθύνονται στην καρδιά του λαού.
Αξιομνημόνευτη είναι η ιστορική αναλογία του ΕΑΜ. Το ΕΑΜ εκτός από την ένοπλη αντίσταση του ελληνικού λαού την περίοδο της γερμανικής κατοχής, οργάνωσε και την πνευματική-καλλιτεχνική του αντίσταση. Λογοτέχνες, ποιητές, θεατρικοί συγγραφείς, μουσικοί, ζωγράφοι, χαράκτες και άλλοι άνθρωποι του πολιτισμού έδωσαν το παρόν και στρατεύθηκαν από το μετερίζι της τέχνης στον αγώνα κατά των φασιστών κατακτητών (πολλοί απ' αυτούς και στις ένοπλες γραμμές της αντίστασης).
Λογοτέχνες όπως ο Άγγελος Σικελιανός (ο οποίος διετέλεσε και γενικός γραμματέας του ΕΑΜ Λογοτεχνών), ο Κώστας Βάρναλης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Μενέλεαος Λουντέμης, η Έλλη Αλεξίου, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, ο Κωστής Παλαμάς (ο οποίος χαιρέτισε το ΕΑΜ, αλλά λόγω της προχωρημένης ηλικίας του δεν μπορούσε να συμμετέχει· απεβίωσε τον Ιανουάριο του 1943) είναι μερικοί μόνο απ' τους πολλούς που συνέβαλαν αποφασιστικά στην οργάνωση και τη λογοτεχνική δημιουργία κατά την περίοδο της Κατοχής.
Συνθέτες, όπως ο Μίκης Θεωδοράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, άγνωστοι κι ανώνυμοι αγωνιστές μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ έγραψαν και συνέθεσαν τραγούδια και ύμνους, κι εμψύχωσαν το φρόνημα των αγωνιστών.
Επίσης, εικαστικοί, όπως ο Τάσσος και η Βάσω Κατράκη, απεικόνισαν με ανεπανάληπτο τρόπο τη φασιστική θηριωδία και ζωγράφισαν την ελπίδα και το δίκαιο του αγώνα του ελληνικού λαού.
Το ΕΠΑΜ εμπνεόμενο από την μοναδική ιστορική παράδοση του έθνους μας καλεί όλους τους συναδέλφους καλλιτέχνες και ανθρώπους του πολιτισμού, να συμμετάσχουν στην συγκρότηση του ΕΠΑΜ Πολιτισμού ούτως ώστε οργανωμένα και αποφασιστικά να παλέψουμε για την ανύψωση του ηθικού φρονήματος του ελληνικού λαού. Να εμπνεύσουμε θάρρος, να ζωγραφίσουμε προοπτική...
Η κλιμακούμενη ξένη επέμβαση στη χώρα μας και η απαίτηση να δώσει ο λαός γη και ύδωρ με τις ευλογίες της ντόπιας δωσίλογης κυβέρνησης δεν αφήνουν άλλη επιλογή από το να πάρει ο λαός τις τύχες του στα χέρια του...
Οι στοίχοι του ποιητή, έμελλε, ακόμη μια φορά, να εκφράσουν με απαράμιλλο τρόπο τα αισθήματα του ελληνικού λαού:
«Aυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ' τα ξένα βήματα,
αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,
αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο...»
Γ. Ρίτσος, «Ρωμιοσύνη» (1945-1947)
Συναγωνιστές, συναγωνίστριες... γιγαντώνουμε τον αγώνα!
8/12/2011, Αθήνα
Νίκος Γεωργαντώνης
Λογοτέχνης , μέλος του Ε.ΠΑ.Μ.
ΟΜΙΛΙΑ - ΚΑΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ Ε.ΠΑ.Μ.
1 – Περί Πολιτιστικού Ιμπεριαλισμού και Εθνοκτονίας
Γνωρίζετε τον David Rothkopf; Όχι; Δεν χάνετε και πολλά. Τα διαπιστευτήριά του σκιαγραφούν μια πρώτη εικόνα του ανδρός: Δ/ντής της Kissinger Associates, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο παν/μιο Columbia, διετέλεσε υψηλόβαθμο στέλεχος του Τομέα Εμπορίου της κυβέρνησης των Η.Π.Α. επί προεδρίας Clinton.
Πρόκειται απλά για έναν από τις χιλιάδες υψηλόβαθμους υπαλληλίσκους της κυβέρνησης των Η.ΠΑ. και αν θα ασχοληθούμε μαζί του είναι γιατί δημοσίευσε, στο θερινό τεύχος του 1997 του περιοδικού “Foreign Policy”, ένα άρθρο με τίτλο “Υπέρ του Πολιτιστικού Ιμπεριαλισμού”, που επεξηγεί με κυνισμό, συντομία και πληρότητα τον όρο “Πολιτιστικός Ιμπεριαλισμός”.
Στο άρθρο του ο Rothkopf προτρέπει τις Η.Π.Α. να υιοθετήσουν, ως χρήσιμο τον Πολιτιστικό Ιμπεριαλισμό, τον οποίο ορίζει σαν μια “... τακτική προώθησης των αξιών της Ανοχής και δεκτικότητας στις πολιτισμικές αλλαγές ώστε να αποφευχθούν οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις ... Τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά που είναι συμβατά με την Ανοχή είναι χρήσιμο να, επιτραπούν, ή ακόμα και να ενθαρρυνθούν. Εκείνα πάλι που υποδαυλίζουν τη σύγκρουση θα πρέπει να εξαλειφθούν ...”
Σαν παραδείγματα “καλών” - και συνεπώς διατηρητέων - πολιτιστικών χαρακτηριστικών ο Rothkopf αναφέρει τις ethnic κουζίνες, τις γιορτές και τελετουργίες, την μουσική. Σαν παραδείγματα “κακών” - “ανατρεπτικών” όπως τα λέει ο ίδιος και συνεπώς προς εξάλειψη – χαρακτηριστικών αναφέρει τις “πιο αποκλειστικές όψεις” (;) της θρησκείας, την γλώσσα(!!!), και τις πολιτικές και ιδεολογικές πεποιθήσεις(!!!).
Δεν μας προτείνει δηλαδή ο Rothkopf κάποια – επιθυμητή από κάθε ελεύθερο, δημιουργικό και λογικό άνθρωπο – ισότιμη και γόνιμη πολιτισμική διαδραστικότητα μεταξύ συναδελφωμένων λαών, όσο και να πασχίζει αδέξια να μας πλασάρει μ' αυτή τη μορφή το πολιτιστικό “ιδανικό” του.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έναν αχταρμά από ετερόκλητα πολιτισμικά χαρακτηριστικά, εκριζωμένα από την πολιτισμική μήτρα που τα γέννησε κι έθρεψε, συνεπώς επιφανειακά, δίχως ουσία και ζωή, έναν αχταρμά όπου ο ιδεολογικός, κοινωνικός και πολιτικός προβληματισμός, άρα και οι ατομικές και πολιτικές ελευθερίες δεν έχουν θέση!
Ανατριχιαστικό έτσι;! ... έχει κι άλλο! Κατά τον Rothkopf λειτουργώντας έτσι μια πολυπολιτισμική κοινωνία (έχετε ξανακούσει τον όρο;) Ο Rothkopf εξηγεί πως μπορεί να πρόκειται για “... έθνη, συνομοσπονδίες, ή άλλα μορφώματα στενά διασχετιζόμενων κρατών...”. (Ποιος άλλος όμως έχει χρησιμοποιήσει τον ίδιον όρο αναφερόμενος συγκεκριμένα στην Ελλάδα; Καταζητείται!)
Λειτουργώντας λοιπόν έτσι – κατά τον Rothkopf - μια πολυπολιτισμική κοινωνία “... γεφυρώνει τα διαπολιτιστικά χάσματα και χρησιμεύει ως λίκνο κοινωνικών δομών, νόμων και θεσμών που υπερβαίνουν τους πολιτισμούς (sic) ...”.
Όμως, είναι εντελώς οξύμωρη η ιδέα “...κοινωνικών δομών, νόμων και θεσμών που υπερβαίνουν τους πολιτισμούς ...” που υπερβαίνουν δηλαδή τους αυτόνομους κοινωνικούς οργανισμούς εντός των οποίων και – κυρίως – προς χάριν της λειτουργίας των οποίων, γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν.
Ισοδυναμεί ουσιαστικά με την ιδέα ενός άκρου, ενός μέλους, ενός ζωτικού οργάνου κάποιου ζώου, που κάποια στιγμή αποδεσμεύεται από τον ζωντανό οργανισμό του οποίου αποτελούσε ως τότε αναπόσπαστο μέρος και συνεχίζει να θρέφει εαυτόν και να αναπτύσσεται και να λειτουργεί μόνο του, αυθύπαρκτο, ανεξάρτητο, προς χάριν κάποιου μυστηριώδους αυτοσκοπού, σαν ένα μάτι που αιωρείται στον χώρο ζωντανό, προκειμένου να σχηματίζονται εικόνες στον αμφιβληστροειδή του, ή σαν ένα πόδι που τρέχει ολομόναχο σε μαραθώνιο προκειμένου να τερματίσει.
Αν είχε μιλήσει π.χ. o Buñuel περί “...κοινωνικών δομών, νόμων και θεσμών που υπερβαίνουν τους πολιτισμούς ...” θα επρόκειτο, το δίχως άλλο, για κάποιο ιδιοφυές σενάριο σουρεαλιστικής κοινωνικής σάτιρας.
Όμως ο Rothkopf, όντας ένας τεχνοκράτης της αμερικανικής κυβέρνησης, αποκλείεται – για ευνόητους λόγους – να είναι και σουρεαλιστής. Αποκλείεται επίσης – για τους ίδιους λόγους – να είναι ιδιοφυής. Η ιδιοφυΐα μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο τόσο στην μεγαλοσύνη, όσο και στο στυγερό έγκλημα ή την αυτοκαταστροφή, ποτέ όμως στο να γίνει τεχνοκράτης της αμερικανικής κυβέρνησης.
Ούτε βλάξ είναι, απλά γιατί δεν συμφέρει τις αμερικανικές κυβερνήσεις προσλαμβάνουν βλάκες για τεχνοκράτες συμβούλους. Προτιμούν να στρατολογούν τους τεχνοκράτες τους από τα πλήθη των χρυσών μετριοτήτων που έχουν στη διάθεσή τους. Άλλωστε το ύστερο αυτό στάδιο του καπιταλισμού που βιώνουμε, χαρακτηρίζεται ακριβώς από την καθολική δικτατορία της χρυσής μετριότητας.
Όπως λοιπόν η κάθε χρυσή μετριότητα, ο Rothkopf είναι αρκετά πονηρός για να στρεψοδικήσει, αλλά όχι αρκετά ευφυής ώστε να στρεψοδικήσει αποτελεσματικά και να αποσιωπήσει πειστικά το προφανές, δηλαδή πως οι “υπεράνω πολιτισμών κοινωνικές δομές, νόμοι και θεσμοί“ είναι στην πραγματικότητα κοινωνικές δομές νόμοι και θεσμοί του δικού του πολιτισμού, της παγκοσμιοποιημένης δηλαδή αυτοκρατορίας του χρηματοπιστωτικού κτήνους!
Αναφέρθηκα στο άρθρο του Rothkopf γιατί μας δίνει μια αρκετά πλήρη, όσο και συνοπτική, εικόνα του Πολιτιστικού Ιμπεριαλισμού, όμως σαφέστατα αυτός (ο Πολιτιστικός Ιμπεριαλισμός) είναι πολύ προγενέστερος του 1997 όταν γράφτηκε το άρθρο.
Ο Πολιτιστικός Ιμπεριαλισμός – που όπως είδαμε επιτίθεται στους πολιτισμούς των λαών ώστε να συμβάλει στην υποδούλωσή τους – διεξάγεται δια της εθνοκτονίας!
Σύμφωνα με τον νομικό Raphael Lemkin που πρωτοεισήγαγε τον όρο το 1933, πρόκειται την “... καταστροφή μιας πολιτιστικής κληρονομιάς ...”. Πολύ βαθύτερα ανέλυσαν το φαινόμενο οι A.J.Toynbee (A Study of History, Vol VII: Universal States; Universal Churches, 1954) “... η συστηματική αποκοπή του ενός έθνους από την πολιτιστική του κληρονομιά ...” και Robert Jaulin, (La paix blanche : introduction à l’ethnocide , 1970) “... η συστηματική καταστροφή του τρόπου σκέψης και ζωής ενός έθνους ...”
Με δυό λόγια, ενώ ο όρος “γενοκτονία” αναφέρεται στην φυσική εξόντωση ενός έθνους, όταν μιλάμε για “εθνοκτονία” μιλάμε ουσιαστικά για την καταστροφή της ψυχής ενός έθνους, την αποπροσωποποίησή του, την αποταύτισή του από τις ιδιαιτερότητές του, την μετάλλαξή του από έθνος σε πλήθος χαχόλων!
Ποιό από τα δύο εγκλήματα βρίσκετε στυγερώτερο;! Και όμως, η παγκόσμια κοινότητα των κοινωνιολόγων απέφυγε συστηματικά να δεχτεί επίσημα τον όρο “εθνοκτονία” ως δόκιμο, παρά την υιοθέτησή του από χιλιάδες μέλη της, μερικά μάλιστα με το επιστημονικό κύρος ενός Toynbee ή ενός Jaulin. Ο Ο.Η.Ε. απέρριψε, κατόπιν συζήτησης, την συμπερίληψη του όρου “εθνοκτονία” στην “Συνθήκη κατά της Γενοκτονίας” του 1948. (Με το σκεπτικό ότι “βάζει στο ίδιο επίπεδο με την γενοκτονία αδικήματα κατά πολύ ελαφρύτερα”).
Το 1994 γίνεται από προοδευτικούς ακτιβιστές η προσπάθεια να περάσει στον Ο.Η.Ε η “Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ιθαγενών Πληθυσμών”. Το άρθρο 7 ορίζει ως “εθνοκτονία” κατά εθνικών ή φυλετικών ομάδων:
- οποιαδήποτε ενέργεια τους αποστερεί την διαφορετικότητά τους ως ξεχωριστού λαού, ή τις πολιτιστικές τους αξίες ή την εθνική τους ταυτότητα.
- Οποιαδήποτε ενέργεια τους αποστερεί γαίες, πολιτιστικά μνημεία, περιοχές ή φυσικούς πόρους.
- Οποιασδήποτε μορφής μεταφορά πληθυσμών που στοχεύει ή έχει ως αποτέλεσμα την υπονόμευση οποιουδήποτε από τα δικαιώματά τους.
- Οποιασδήποτε μορφής αφομοίωση ή ενσωμάτωση από άλλους πολιτισμούς ή τρόπους ζωής, που τους επιβάλλεται με νομικά, διοικητικά, ή άλλης φύσεως μέτρα.
- Οποιασδήποτε μορφής προπαγάνδα εναντίον τους.
Όλ' αυτά, που σημειωτέον, προτάθηκαν για την προστασία εθνικών ομάδων σε πορεία εξαφάνισης όπως οι Ερυθρόδερμοι ή οι Καλάς και κανείς δεν είχε στο νου του ευρωπαϊκά – λόγου χάριν - έθνη όταν συζητήθηκαν, σας θυμίζουν μήπως κάτι;!
Η “Διακήρυξη των Δικαιωμάτων των Ιθαγενών Πληθυσμών” υιοθετήθηκε τελικά από την Γεν. Συνέλευση του Ο.Η.Ε. 13 χρόνια αργότερα, μόλις στις 13 Σεπτεμβρίου 2007, και ο όρος “εθνοκτονία” αφαιρέθηκε από το άρθρο 7, χαρακτηρίζοντας τις ως άνω αξιόποινες πράξεις ώς “γενοκτονία”, ενώ καθίσταται σαφές ότι η όλη διακήρυξη αφορά μειονοτικούς πληθυσμούς, καμμία σχέση δηλαδή με τα “κυρίαρχα έθνη” που συγκροτούν τον δυτικό πολιτισμό.
Δηλαδή, αν κάποιος ισχυριστεί πως οι Ιρλανδοί, οι Πολωνοί ή οι Έλληνες ή οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό έθνος υπέστησαν ποτέ ή υφίστανται τώρα κάποια από τις ενέργειες που περιγράφονται στο άρθρο 7 θα θεωρηθεί παρανοϊκός;
Γιατί, τόση εμμονή από το σύνολο των “επίσημων ταγών” του δυτικού πολιτισμού (διεθνής κοινότητα κοινωνιολόγων, Ο.Η.Ε.) να αποσιωπηθεί πως εκτός από τις γενοκτονίες υπάρχουν και εθνοκτονίες; (Όπως τις εννοούν οι Toynbee και Jaulin)
Ακριβώς, επειδή η “Νέα Τάξη”, δηλ. το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο με τις ανά τον κόσμο κυβερνήσεις όργανά του, με άλλα λόγια ο δυτικός πολιτισμός στο ύστατο, παγκοσμιοποιημένο στάδιό του, διαπράττει εδώ και πολλές δεκαετίες, με κλιμακούμενη ένταση, το έγκλημα της εθνοκτονίας εναντίων όλων των λαών και εκείνων του 3ου κόσμου και εκείνων του 1ου και 2ου, δηλαδή του βιομηχανικά και τεχνολογικά αναπτυγμένου κόσμου.
Στην δεύτερη περίπτωση μάλιστα, (των λαών του βιομηχανικά και τεχνολογικά αναπτυγμένου κόσμου ) η εθνοκτονία διεξάγεται κατά τον πλέον ύπουλα κεκαλυμμένο τρόπο. Ο λόγος γι αυτό είναι εύκολα ανιχνεύσιμος:
Απέναντι στις πολιτιστικές παραδόσεις του 3ου κόσμου, η Νέα Τάξη τεκμηριώνει κίβδηλα μια υποτιθέμενη “πολιτιστική ανωτερότητα”, απλά αντιπαραβάλλοντας την “αφθονία” του μαζικού καταναλωτισμού και την “άνεση” της φτηνιάρικης μαζικής τεχνολογίας που ο πολιτισμός της παρέχει, έναντι του απέριττου, λειτουργικού και φιλοσοφημένου τρόπου ζωής που χαρακτηρίζει τις πιο φυσιοκρατικές πολιτιστικές παραδόσεις.
Το επιχείρημα αυτό, όσο σαθρό και χοντροκομμένο να είναι, φαίνεται πειστικό όταν το χρησιμοποιεί ένας ικανός απατεώνας, όσο και αδίστακτος ληστής, εναντίον πληθυσμών των οποίων τον παραδοσιακό, πανάρχαιο, σοφό, εκλεπτυσμένο, βαθιά ανθρωπιστικό και οικολογικό τρόπο ζωής έχει πρωτύτερα καταστήσει μη βιώσιμο, απλά αποστερώντας τους βίαια τους φυσικούς τους πόρους.
Δηλαδή, με απλά λόγια, εκμεταλλεύομαι το ότι εσύ, κορόιδο τριτοκοσμικέ, έχεις τόση πολλή μπέσα, που δεν μπορείς καν να φανταστείς την δική μου μπαμπεσιά. Έτσι “στη φέρνω” και σε καταστρέφω. Κατόπιν, σε παραμυθιάζω πως είμαι “ανώτερος” αφού ο “πολιτισμός σου καταστράφηκε μόλις ήρθε σε επαφή με τον δικό μου”, κι εσύ το πιστεύεις(!), επειδή εξακολουθείς να είσαι τόσο έντιμος ώστε, μην μπορώντας να βρεις λογική στην ατιμία μου, απλά δεν τη βλέπεις!
Τι γίνεται όμως με τους λαούς του 1ου και 2ου κόσμου, δηλαδή τους ευρωπαϊκούς ή ευρωπαϊκής κυρίως καταγωγής λαούς, που αντλούν τις πολιτιστικές παραδόσεις τους από μια Κλασσική Ελλάδα, μια Ρωμαϊκή Res Publica, μια Ευρώπη του Υψηλού Μεσαίωνα, της Αναγέννησης, του Διαφωτισμού; Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν! ...
Η Νέα Τάξη πρέπει να τους πείσει πως είναι ο φυσικός και άξιος συνεχιστής αυτής της κληρονομιάς, συνάμα δε να τους διατηρήσει, “όσο επιτρέπουν οι αγορές” σε μία κατάσταση, καταναλωτικής έστω, “ευημερίας”, να διατηρήσει δηλαδή την ψευδαίσθηση των ευρωπαϊκών λαών πως ο πολιτισμός τους ακόμα ακμάζει.
Τώρα, η Νέα Τάξη είναι όντως φυσικός συνεχιστής του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, ή μάλλον, η φυσική του κατάληξη, το εκτρωματικό στερνοπαίδι του, το ύστατο προϊόν της – αναπόφευκτης για κάθε πολιτισμό, όσο μεγάλος κι αν είναι – τελικής εκφυλιστικής του φάσης. Φυσικός συνεχιστής λοιπόν αλλά κάθε άλλο παρά άξιος!
Άσε που οι ρημάδες οι “αγορές” λειτουργούν με τρόπο που καθιστά αναπόφευκτες τις περιόδους οικονομικής κρίσης και συνεπώς αδύνατη την συνεχή διατήρηση της – ούτως ή άλλως κίβδηλης – “καταναλωτικής ευημερίας”.
Όπως είναι λοιπόν φυσικό, ήδη εκδηλώνεται μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών η τάση να εγκαταλείψουν έναν πολιτισμό που συμπλήρωσε τον κύκλο του και τώρα δεν λειτουργεί πλέον και αξιοποιώντας ότι ωραίο και μεγάλο δημιούργησε στην πορεία του να χτίσουν έναν καινούργιο.
Την τάση αυτή είναι αναμενόμενο να επιζητεί η Νέα Τάξη να καταπνίξει, εξαπατώντας/εξαναγκάζοντας τους ευρωπαϊκούς λαούς να υποκαταστήσουν το Κάλος με το life-style, την Ελευθερία με την αχαλίνωτη, δανειοδοτούμενη κατανάλωση, την Δημοκρατία με την Τιμοκρατία, (πλατωνικός όρος που εννοεί στη στρέβλωση της Δημοκρατίας, το κράτος δηλαδή της οικονομικής ολιγαρχίας) τους Πολιτισμούς τους δηλαδή, με μια αμερικανικού τύπου “πολυπολιτισμική κοινωνία” που, ανάλογα με τις εκάστοτε διακυμάνσεις της άγριας καπιταλιστικής οικονομίας, θα παλινδρομεί ανάμεσα σε δύο εφιαλτικά κοινωνικά μοντέλα: Ένα ζοφερό οργουελιανό, όπως στο “1984” και ένα χαζοχαρούμενο χαξλεϊκό όπως στον “Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο”.
Πότε ξύλο πότε πρέζα δηλαδή, σε καμία πάντως περίπτωση Ελευθερία, Δημοκρατία, Ευημερία!
Καθίσταται σ' αυτό το σημείο σαφές πως, δεν έχει καμία σχέση με την Ανθρωπιά, η κατά τον David Rothkopf “Ανοχή”, την οποία μας “προτρέπει” να εξασκήσουμε στον πολιτισμικό οίκο μας, προκειμένου να τον καταστήσουμε πολυπολιτισμικόν οίκον ανοχής, ανοικτόν καθ' εκάστην προς τέρψιν τροϊκανών, τραπεζιτών, και λοιπών νεοταξιτών, αντί ευτελούς αντιτίμου.
“Κακομαθημένοι” όμως καθώς είμαστε, οι ευρωπαϊκοί λαοί, στις παραδόσεις μας και τις κατακτήσεις μας, εξαναγκάζουμε την Νέα Τάξη – προς το παρόν – να τηρεί κάποια προσχήματα του “συνεχιστή” αυτών των παραδόσεων και του “θεματοφύλακα” αυτών των κατακτήσεων, σε βαθμό που να χρειάζεται να εξασκήσει την εναντίον μας εθνοκτονία με ιδιαζόντως ύπουλο τρόπο. Έτσι, κάνοντας ένα βήμα πίσω, μεθοδεύει πρώτα την
2 – Αισθητική Αλλοτρίωση μας ...
Βλέπετε, κάθε άνθρωπος που βιώνει μια οποιαδήποτε κατάσταση, την αντιλαμβάνεται αρχικά στο επίπεδο της αισθητικής και των συμβόλων και αυθόρμητα, με αισθητικά και συμβολικά κριτήρια την πρωτο-αξιολογεί! Είτε θετικά είτε αρνητικά. Πρόκειται, με λυρικότερους όρους, για ότι μας πρωτολέει η καρδιά μας.
Η λογική ανάλυση μιας κατάστασης, υπεισέρχεται σε δεύτερη φάση και συχνά, σε βαθμό συχνότητας ανάλογο με τα λογικά επεξεργάσιμα δεδομένα που έχουμε, καθώς και με την λειτουργικότητα της αναλυτικής μεθόδου του καθενός μας, θα συμφωνήσει με την πρώτη, αυθόρμητη αξιολόγησή μας.
Εκ των υστέρων, η εμπειρία, γρήγορα ή αργά, ίσως μετά από πολλά χρόνια σε κάθε περίπτωση όμως, θα επιβεβαιώσει ότι μας είχε πρωτοπεί η καρδιά μας.
Το αισθητικό μας λοιπόν κριτήριο, αυτήν την αλάνθαστη φωνή της καρδιάς μας, βάζουν οι εκάστοτε τύραννοι στόχο να αμβλύνουν.
Πρόκειται για την ιστορικά γνωστότατη μέθοδο του “panem et circenses” (άρτον και θεάματα) συνεπώς, ως προς την βασική αρχή, οι σύγχρονοι, οι Νεοταξίτες τύραννοι δεν έχουν πρωτοτυπήσει, ως προς τον βαθμό όμως της κακογουστιάς και την απίστευτη ποσότητα των αισθητικών σκουπιδιών με τα οποία μας βομβαρδίζουν συνεχώς, επί δεκαετίες τώρα, δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο! Αυτό μου λέει η καρδιά μου τουλάχιστον ...
Πως δηλαδή ζούμε υπό το κράτος ενός αισθητικού φάσματος που κυμαίνεται από την μετριότητα ως την κακογουστιά.
Κινούμενοι μάλιστα από το κέντρο του Δυτικού πολιτισμού στις πολιτισμικά αλλοτριωμένες χώρες της περιφέρειας, εκεί όπου έχει χαθεί κάθε επαφή με τις γηγενείς πολιτιστικές παραδόσεις, μπορούμε να διαπιστώσουμε πως το φάσμα μετατοπίζεται σαφώς προς την κακογουστιά.
Ειδικά στην περίπτωση της χώρας μας, έχουμε και την ιστορική ειρωνεία να έχουμε αποκοπεί από την δική μας πολιτιστική παράδοση, εκείνη ακριβώς στην οποία στηρίχτηκε κυρίως ο Δυτικός πολιτισμός.
Έχοντας οδυνηρή συναίσθηση αυτής της ιστορικής ειρωνείας, προσδίδουμε στο ντόπιο μας παγκοσμιοποιημένο Κιτς μια ιδιαζόντως βλαχο-μπαρόκ, σε μεγαλομανείς τόνους, υφή.
Η κατάληψη της αισθητικής καθημερινότητάς μας από την μετριότητα και την κακογουστιά δεν έγινε απότομα. Σταδιακά, ανεπαίσθητα, μέσα σε λίγες δεκαετίες, από τα μέσα του 20ου αι. μέχρι σήμερα, η εμπνευσμένη δημιουργία στους τομείς της Λογοτεχνίας, της Μουσικής, του Θεάτρου, του Κινηματογράφου, των Εικαστικών Τεχνών, μολονότι δεν παύει να υφίσταται, παραγκωνίζεται προς το παρασκήνιο, ενώ το προσκήνιο καταλαμβάνεται απ’ ό,τι βολεύει το Σύστημα.
Η διαδικασία αυτή είναι άμεση συνάρτηση της διεργασίας αποπροσωποποίησης που χαρακτηρίζει το σύγχρονο, το Μεταμοντέρνο στάδιο του πολιτισμού μας, μιας διεργασίας εφιαλτικά ύπουλης, που αφορά όχι μόνο τους εξουσιαζόμενους αλλά και τους ίδιους τους εξουσιαστές, τους τελευταίους μάλιστα σε υψηλότερο ίσως βαθμό.
Στην διαδικασία κατάληψης του πολιτιστικού προσκήνιου από την μετριότητα και το κιτς, μπορούμε συνήθως να διακρίνουμε δύο φάσεις: Την εκμαυλιστική οικειοποίηση του πραγματικά επαναστατικού και δημιουργικού, που ακολουθείται από την στρέβλωσή του.
Στον τομέα της Μουσικής λόγου χάριν, είναι χαρακτηριστική η οικειοποίηση από το star-system κινημάτων καταλυτικών, απελευθερωτικών σαν το Rock, το Punk, το Rap και η μετατροπή τους σε “ανώδυνη”, φλούφλικη, κενή περιεχομένου εκτόνωση.
Είναι μάλιστα ανατριχιαστικό να αναλογιστεί κανείς πως ο εκμαυλισμός του Punk συντελέστηκε ταχύτερα απ’ ότι εκείνος του Rock, ενώ ο εκμαυλισμός του Rap ήταν άμεσος σε σχέση μ’ εκείνον του Punk.
Περισσότερο στα καθ’ ημάς, αξίζει ν’ αναφέρουμε την ανάλογη στρέβλωση του ρομαντικού, μαγικού και κοινωνικά ευαίσθητου Ρεμπέτικου των περιθωριακών, στο εμετικά αποκτηνωτικό “Σκυλάδικο” των κάθε λογής αποβρασμάτων.
Το Μεταμοντέρνο “επίσημο” πολιτιστικό προσκήνιο είναι πολυεπίπεδο, μια και όπως ήδη τόνισα, το Σύστημα – που αποτελεί όσο ποτέ άλλοτε μιαν αυτοτελή, απρόσωπη, τυραννική οντότητα – αποπειράται να χειραγωγήσει αισθητικά (και όχι μόνο) όλα τα κοινωνικά στρώματα και τάσεις.
Το “πολιτιστικό σούπερ - μάρκετ” του Συστήματος απευθύνεται σε όλα τα μορφωτικά υπόβαθρα, αισθητικά γούστα και πορτοφόλια, καλύπτοντας ένα φάσμα που εκτείνεται ανάμεσα σε δυο οριακά επίπεδα.
Η διαφοροποίησή τους είναι συνάρτηση βαθμού πολυπλοκότητας περισσότερο απ’ ότι ποιότητας, μια και η ουσία απουσιάζει από το σύνολό του φάσματος.
Θα τα ονομάσω λοιπόν “high-end” και “low-end”, χρησιμοποιώντας – προς χάριν ειρωνείας - τους διασκεδαστικούς όρους του marketing, αφού, έτσι κι αλλιώς, από την οπτική του Συστήματος, αξία αποτελεί μονάχα ότι είναι εμπορεύσιμο, των πολιτιστικών αγαθών συμπεριλαμβανόμενων.
Το low-end χαρακτηρίζεται από το μαζικό και φτηνιάρικο κιτς: Κινηματογράφος βίαιος, γλυκανάλατος, αφελής, τηλεόραση των πρωϊνάδικων, των reality, των soap operas, θέατρο της απολίτικης και αφελούς επιθεώρησης, αθλητισμός “της μπάλας”, μουσική του σκυλάδικου, της Eurovision, του MTV, θεοποιημένη μαζική τεχνολογία που παρέχεται με τρόπο που να αποβαίνει κερδοφόρα για τις πολυεθνικές, ενώ ταυτόχρονα αποβλακώνει, δημιουργώντας μαζικές ψευδαισθήσεις ευημερίας, άστε που εγκλωβίζει σε έναν φαύλο κύκλο δανεισμού – κατανάλωσης, υποκατάσταση των εικαστικών τεχνών και συχνά του κιν/φου από αφελές διαφημιστικό design και τηλεοπτικά σποτάκια σχεδιασμένα από ηλίθιους που απευθύνονται σε ηλίθιους.
Το high-end της “πολιτιστικής αγοράς” μας πλασάρεται σαν “réservé δια τους ολίγους και εκλεκτούς”. Εδώ τηρούνται κάποια προσχήματα σεβασμού της αισθητικής έτσι που, παρά την ολοένα εντεινόμενη υποκατάσταση της φαντασίας και του νεύρου είτε με ανούσιο καθωσπρεπισμό, είτε με ανούσια λαγνεία της παρακμής, απολαμβάνουμε κάθε τόσο κάποιες εμπνευσμένες δημιουργίες.
Αυτές οι τελευταίες είτε επιλέγονται από το σύγχρονο παρασκήνιο, είτε – συνηθέστερα – ανασύρονται από το εγγύτερο ή μακρινότερο, πάντως ευτυχέστερο, παρελθόν.
Ας επισημάνω εδώ πως, στο σύνολό του, το κοινό της “υψηλής κοινωνίας”, αποπροσωποποιημένο τουλάχιστον όσο και εμείς η “πλέμπα”, μοιάζει συνήθως να εκτιμά ακόμα και τις εμπνευσμένες δημιουργίες σαν χρηματιστηριακές αξίες και status symbols μάλλον, παρά σαν Έργα Τέχνης.
Αδυνατεί να τις απολαύσει ουσιαστικά και να τις διακρίνει απ’ ό,τι κατατάσσεται αντικειμενικά σ’ ένα φάσμα εκτεινόμενο από το “σοφιστικέ κιτς” μέχρι την εντελώς ανέμπνευστη “χρυσή μετριότητα”.
Έτσι οι Τέχνες, ακόμα κι όταν είναι όντως Τέχνες, από κοινωνικό αγαθό, ως οφείλουν να είναι, μετατρέπονται σε εμπόρευμα πολυτελείας, απροσπέλαστο από το ευρύ κοινό.
Ακριβώς δε επειδή εμπορευματοποιούνται υπόκεινται στους νόμους των γνωστών μας πια “αγορών”, άρα χρήζουν διαφήμισης. Εφόσον όμως χρήζουν διαφήμισης, και δη από τα παντοδύναμα media, το Σύστημα αποκτά ένα σοβαρό πλεονέκτημα έναντι των καλλιτεχνών, που έχουμε ανάγκη να επιβιώσουμε και ως φυσικά πρόσωπα και ως καλλιτέχνες. Μέσω αυτής της, καθ' όλα ανθρώπινης, ανάγκης μας, το Σύστημα συχνά μας χειραγωγεί. Με το φόβητρο της υλικής εξαθλίωσης, μας εξαθλιώνει ηθικά.
Μας εξαναγκάζει να ικανοποιούμε, σαν σύγχρονοι τζουτζέδες, την πλήξη ενός πολιτισμού που αφού τα δοκίμασε όλα κορέστηκε, όπως ήταν αναμενόμενο και έχασε κάθε αίσθηση του μέτρου, ώστε τώρα να ευαισθητοποιείται μόνο στη χλιδάτη λαγνεία του ακραίου, του υπερβολικού, του περιττωματικού.
Αυτή ακριβώς η λαγνεία της περιττωματικής αισθητικής, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες επιβολής της “ιδεολογίας” του Συστήματος, του Καταναλωτισμού δηλαδή, που εξωραίζεται μετονομαζόμενος σε “life-style”. Όπως εύστοχα έγραψε κάποιος σε τοίχο του Κεραμικού “το life-style είναι μαγικό γιατί κάνει τα μηδενικά νούμερα”!
Πρόκειται για την έντεχνη καλλιέργεια της ψευδαίσθησης πως όταν ο αυτοσεβασμός καταρρακώνεται και η προσωπικότητα αλλοτριώνεται από την υποδούλωση σε ψεύτικες ανάγκες, μπορούν να αποκατασταθούν στη συνέχεια μόνο με περαιτέρω κατανάλωση, αρκεί αυτή η τελευταία να γίνεται με “στυλ”! Κάτι σαν “στυλάτη” πρέζα δηλαδή!
Θα προσθέσω δε εδώ και θα τονίσω, πως η αέναη κατανάλωση απαιτεί και αέναο δανεισμό. Είδατε πόσο “βολικά” έρχοντ' όλα και δένουν;
Όποτε λοιπόν οι καλλιτέχνες, αφηνόματε να ενδώσουμε σ’ αυτήν την στρέβλωση της αισθητικής, γινόμαστε και λειτουργοί του Συστήματος, πέρ’ από τζουτζέδες του, ιερείς μιας ιδεολογίας που μετατρέπει σκεπτόμενους πολίτες σε χαζοχαρούμενους, εξανδραποδισμένους καταναλωτές.
Κάπως έτσι λοιπόν μας προετοίμασε, τους ευρωπαϊκούς ειδικά λαούς, πολύ αργά, ανεπαίσθητα και μεθοδικά, τα τελευταία 80 ίσως, ίσως και παραπάνω, χρόνια, το Σύστημα της Νέας Τάξης Πραγμάτων, για να περάσουμε στην επόμενη φάση της εθνοκτονίας μας, την
3 – Πολιτιστική Αλλοτρίωση μας ...
Σύμφωνα με όσα είπα προηγουμένως, η ουσία της οποιασδήποτε πολιτισμικής παράδοσης, γίνεται κατ' αρχήν αντιληπτή στον μέσο άνθρωπο κυρίως μέσω των αισθητικών της συμβόλων – μουσικών, θεατρικών, λογοτεχνικών, εικαστικών – μολονότι βέβαια η ουσία ενός πολιτισμού επεκτείνεται ακόμα βαθύτερα από τα σύμβολά του.
Έχοντας πια πάψει να αντιλαμβανόμαστε τα αισθητικά σύμβολα, εύκολα απαξιώσαμε και τις πολιτισμικές μας παραδόσεις, που μας φαίνονται πλέον ακατάληπτες, αδιάφορες και παρωχημένες.
Καθώς αποκοπήκαμε από τον πολιτισμό μας κι από το νόημα του πολιτισμού γενικότερα, αποκοπήκαμε κι απ' όλους εκείνους με τους οποίους τον μοιραζόμαστε, τους γείτονές μας, τους συμπατριώτες μας, τους συνανθρώπους μας.
Ο καθένας μας έμεινε ολομόναχος, δίχως ρίζες, δίχως κανένα συλλογικό παρελθόν και παρόν, έκθετος, ευάλωτος μπροστά σ' ένα μέλλον που οι τύραννοι ετοιμάζουν δίχως εμάς, για εμάς, αλλά που θα πρέπει να το υποστεί ο καθένας μας ατομικά, βγάζοντάς τα πέρα όπως μπορεί, μόνος του.
Από τη στιγμή που το συλλογικό αισθητικό και κατόπιν το πολιτισμικό κριτήριό μας ναρκώθηκαν, τα συλλογικά κοινωνικά και πολιτικά κριτήριά μας διεστράφησαν, προσέλαβαν έναν καθαρά χρησιμοθηρικό – με την πλέον εγωιστική απόχρωση - προσανατολισμό.
Οι Έλληνες μεταλλαχθήκαμε από πολίτες, - με ένα '21, έναν Μακεδονικό αγώνα, έναν Κρητικό αγώνα, ένα έπος του '40 και της Αντίστασης στο ενεργητικό μας - σε καταναλωτές – ψηφοφόρους.
Καταντήσαμε δηλαδή ακαλλιέργητοι - συχνά χυδαίοι και βάρβαροι – υλιστές, χρησιμοθήρες και παραδόπιστοι, παθητικοί, αδιάφοροι, εγωιστές, καιροσκόποι και – κυρίως - απάτριδες.
Απάτριδες σε βαθμό που με το παράδειγμα της συμπεριφοράς μας και μόνον, εξωθήσαμε το πλέον κοινωνικά ευαίσθητο, καλλιεργημένο και υποψιασμένο τμήμα της νεολαίας μας στον μηδενισμό, να ταυτίζει συχνά μέσα του την έννοια της Πατρίδας με έννοιες απεχθείς όπως “ιμπεριαλισμός”, “φασισμός”, “ρατσισμός”.
Χάσαμε οι Έλληνες την ψυχή μας! Την εκχωρήσαμε για μια θεσούλα στο δημόσιο, ένα κινητό, ένα laptop, μια τηλεόραση τοίχου με αναπαυτικό καναπέ αξεσουάρ, ένα “ακριβό αμάξι”, ένα σινιέ ρούχο, μια νύχτα στο σκυλάδικο.
Ήταν επόμενο, μαζί με την ψυχή μας, να εκχωρήσουμε εν λευκώ και την διαχείριση των ίδιων μας των ζωών, την ελευθερία μας, την αξιοπρέπειά μας, την πατρίδα μας, σε αντιπροσώπους φαύλους.
Το μερίδιο της ευθύνης της δικής μας, των ανθρώπων του πολιτισμού, είναι ιδιαίτερα αυξημένο: Κάποιοι, αρκετοί, από 'μας, εξαργύρωσαν το ταλέντο και τις γνώσεις τους προσοδοφόρα – σε “διασημότητα” και σε χρήμα - βάζοντάς τα στην υπηρεσία της κυρίαρχης ιδεολογίας, του “life style”.
Λόγου χάριν, θα θυμάστε πολλοί, τον περασμένο Ιούνιο, την αποπροσανατολιστικά υποκριτική έκκληση προς τους δωσίλογους πολιτικούς να επιδείξουν κοινωνική ευαισθησία και πατριωτική ευθύνη που, προς χάριν της προσωπικής τους προβολής σ' εμάς, τον δοκιμαζόμενο “λαουτζίκο”, δημοσίευσαν από το βάθρο του μεγαλείου τους ορισμένοι “επώνυμοι” καλλιτέχνες, ακαδημαϊκοί και επιστήμονες.
Οι υπόλοιποι, που, έστω, δεν ξεπουληθήκαμε και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, αντιδράσαμε, το κάναμε ουσιαστικά ως αυτοεξόριστοι, πάντα ο καθένας μας μόνος του ή με λίγους ακόμα, εμμένοντας σε ατομικές ή ελιτίστικες λύσεις...
Κι όμως μπορούμε καλλίτερα. Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε την δύναμη της οργανωμένης συλλογικότητας. Αν το αναλύσω αυτό θα πλατιάσω επαναλαμβάνοντας τα αυτονόητα, που η ιστορική εμπειρία (ακόμα και από την ιστορία της Τέχνης) καθώς και η άμεση εμπειρία του καθένα μας έρχονται να επιβεβαιώσουν ξανά και ξανά.
Θα περιοριστώ μόνο να τονίσω πως η κοινωνία δεν είναι ένα πλήθος αλλά μία συλλογική σύνθεση από ατομικότητες και πως, αν θέλουμε μια νέα κοινωνία, χρειάζεται να συνθέσουμε συλλογικά το έμβρυο της μέσα στο σώμα της παλιάς.
Τώρα, μολονότι η Τέχνη δεν εκφύεται από την κοινωνία αλλά, συμφύεται ισότιμα με την Κοινωνία από την εγγενή φύση του Ανθρώπου να θρώσκει άνω, δεν νοείται η μία δίχως την άλλη, απαραίτητα συμφύονται.
Συνεπώς, δεν νοείται μια συλλογική προσπάθεια για νέα κοινωνία δίχως τη συμβολή των καλλιτεχνών. Εδώ πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την
4 – Δύναμη της Τέχνης μας ...
Εξασκώντας με ειλικρίνεια, συνέπεια και θάρρος την Τέχνη του, ο δημιουργός – δίχως καν να το επιδιώκει, επιζητώντας απλά να δώσει διέξοδο στις δικές του νευρώσεις, να εκφράσει τις δικές του απόψεις, εμφορούμενος από τα δικά του προσωπικά, κοινωνικά και πολιτισμικά βιώματα – ενσωματώνει στο έργο ό,τι έχει ανασύρει απ' αυτό που ο Γιουνγκ ονόμασε “μαζικό υποσυνείδητο”. Δηλαδή, μορφές τόσο αρχετυπικές, που οπωσδήποτε θα συγκινήσουν βαθιά οποιονδήποτε άνθρωπο, μεταξύ του κοινού, με ανέπαφες τις μέσες ανθρώπινες ευαισθησίες, ακόμα και όταν οι δικές του νευρώσεις και βιώματα διαφέρουν παντελώς από του δημιουργού, ακόμα κι αν έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια μεταξύ δημιουργίας και βίωσης του έργου.
Μέσ' απ' αυτόν τον μηχανισμό ο καλλιτέχνης βοηθά αντικειμενικά το κοινό να επανανακαλύπτει και να βιώνει την μη-νευτώνεια, την όχι μηχανιστική αλλά μαγική, έμψυχη και διαχρονική διάσταση της καθημερινότητας.
Πρόκειται για μια διάσταση όπου όλα μας είναι δυνατά, γιατί η ενότητά μας με το όλον είναι εκεί προφανής, για μια διάσταση την οποία μπορούσαμε απρόσκοπτα να βιώνουμε όσο ήμασταν παιδιά.
Όσοι κατορθώνουν να βιώνουν την ευλογημένη αυτή διάσταση και ως ενήλικες, είναι συνειδητοί πολίτες των κοινωνιών τους: Η αίσθηση της ενότητας με το όλον τους κάνει κοινωνικά αλληλέγγυους και υπεύθυνους. Η παιδική ευαισθησία τους ενισχύει την ενήλικη κρίση τους τόσο, που είναι πολύ δύσκολο να τους εξαπατήσει κανείς. Η παιδική πίστη και αισιοδοξία τους δίνει το θάρρος να είναι ελεύθεροι και να επιζητούν την σε πρώτο πρόσωπο ανάληψη της διαχείρισης των κοινοτήτων τους.
Για του λόγου το αληθές ανακαλέστε στη μνήμη σας 3 ιστορικά παραδείγματα: Κλασσική Ελλάδα, Ιταλική Αναγέννηση, Ευρώπη των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Τρεις ιστορικές περίοδοι - ανάμεσα σε πολλές περισσότερες - όπου οι άνθρωποι ευαισθητοποιούνται στην Μεγάλη Τέχνη της εποχής τους, ενώ ταυτόχρονα αναζητούν με πάθος δρόμους προς την Ελευθερία!
Πάντοτε όποτε οι άνθρωποι ξαναθυμούνται την επιταγή της Ανθρώπινης Φύσης τους να θρώσκουν άνω, ευαισθητοποιούνται ταυτόχρονα απέναντι στα ιδανικά του Κάλους και της Ελευθερίας.
Συνεπώς, η γνήσια Τέχνη, είναι εξ' αντικειμένου αναζωογονητική για την Κοινωνία, δηλαδή επαναστατική και ως εκ τούτου, όχι απλά κοινωνικά επωφελής αλλά μάλλον απαραίτητο κοινωνικό λειτούργημα και το προϊόν της απαραίτητο κοινωνικό αγαθό.
5 – Τί να κάνουμε
Οι Έλληνες έχουμε προσλάβει πολλές αρνητικές, όσο ευτυχώς και επίκτητες. ιδιότητες αλλά δεν είμαστε χαζοί.
Έντιμοι και θαρραλέοι επιστήμονες, μέσ' από εύστοχες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αναλύσεις τους απεκάλυψαν τις απάτες και τις συνωμοσίες που διεξάγονται σε βάρος της ελευθερίας τους, των ζωών και των περιουσιών τους. Η αφύπνιση των Ελλήνων στο νοητικό επίπεδο έχει ήδη αρχίσει να συντελείται.
Τα ευτυχή γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου 2011, απέδειξαν τουλάχιστον αυτό. Όμως δεν αρκεί.
Πρέπει ν' αφυπνιστούν οι ψυχές, οι καρδιές τα ναρκωμένα από την προπαγάνδα και την κατάθλιψη συναισθήματά μας. Αν η αφύπνιση περιοριστεί στο νοητικό πεδίο, αν η ψυχή δεν αφυπνιστεί, ο Έλληνας – όπως όλοι οι άνθρωποι - δεν θα μπορέσει να πιστέψει πως μπορεί να ανατρέψει τις καλοστημένες συνωμοσίες που εξυφαίνουν σε βάρος του πανίσχυρα διεθνή συμφέροντα.
Για να ολοκληρώσει την αφύπνισή του, ο Έλληνας δεν χρειάζεται πλέον δεδομένα. Έχει όσα του χρειάζονται καθώς και ευφυΐα για να τ' αξιολογήσει. Πίστη είναι που χρειάζεται!
Εμείς, οι άνθρωποι του πολιτισμού είμαστ' αυτοί που καλούμαστε, σαν νέοι Τυρταίοι, να μιλήσουμε στην καρδιά του, να τον εμπνεύσουμε να ξανάβρει την Ψυχή του, να ξανάβρει Πίστη, γιατί η Πίστη μετακινεί βουνά.
Είναι σήμερα όσο ποτέ αναγκαία να συγκροτηθεί μια Επιτροπή Πολιτισμού του Ε.ΠΑ.Μ. από ανθρώπους που παράγουμε πολιτισμό ώστε: Να εμψυχώσουμε κατ' αρχήν οι καλλιτέχνες ο ένας τον άλλον, ώστε να θυμηθούμε πως είμαστε επαναστάτες κοινωνικοί λειτουργοί, όχι τζουτζέδες και πόρνες της εξουσίας. Ιερείς της φαντασίας, όχι περσόνες του star-system. Αγωγοί της συμπαντικής μαγείας, όχι καταναλωτικά πρότυπα. Εργαζόμενοι, όχι ακριβοπληρωμένοι αργόσχολοι ή εξαθλιωμένοι άνεργοι.
Να πολεμήσουμε τη Νέα Τάξη και τους δωσίλογούς της παίζοντας στο δικό μας γήπεδο. Με συλλογικές, ποιοτικές, αισθητικές παρεμβάσεις και δράσεις, να τους καταγγείλουμε, να τους σατιρίσουμε, να τους ξεβρακώσουμε, να τους γιαουρτώσουμε, να τους ακυρώσουμε δημόσια στο αισθητικό και συμβολικό επίπεδο έτσι που συμπατριώτες μας να πάψουν να τους θαυμάζουν και να τους φοβούνται.
Να εμψυχώσουμε τους συμπατριώτες μας ώστε να θυμηθούν πως είναι ελεύθεροι, αξιοπρεπείς, γενναίοι, άξιοι και υπεύθυνοι άνθρωποι όχι δούλοι του απάνθρωπου χρηματοπιστωτικού συστήματος, ούτε μπαίγνια του διεφθαρμένου πολιτικού κατεστημένου.
Θα κλείσω θίγοντας απλά το ζήτημα της Παιδείας:
Η συντονισμένη και μακρόχρονης πολιτισμική επίθεση που δεχτήκαμε, συνδυάστηκε με μία, ανάλογης έντασης, στο μέτωπο της Παιδείας και ειδικά της Κλασσικής. Πιστεύω ακράδαντα πως χρειάζεται μια ανάλογη με την σημερινή πρωτοβουλία στον τομέα της επίσημης δημόσιας παιδείας και καλώ όσους εργάζονται στον τομέα αυτό, να δραστηριοποιηθούν για τη συγκρότηση μιας Επιτροπής του Ε.ΠΑ.Μ. για την Παιδεία, που θα δράσει παράλληλα, συντονισμένα και σε στενή συνεργασία μ' εκείνη του Πολιτισμού.
Αθήναι, θέατρο “Άλεκτον”
8 Δεκεμβρίου 2011
Μιχάλης Οδυσσέας Γιακουμάκης
Ζωγράφος, μέλος του Ε.ΠΑ.Μ.
Ακολούθησαν παρεμβάσεις των παρευρισκομένων και συζήτηση.
